Popüler Sinema

Grizzly Man(2005), Rescue Dawn(2006), Encounters at the End of the World(2007), Cave of Forgotten Dreams(2010) gibi filmlerden tanıdığımız usta yönetmen Werner Herzog bu sefer Queen of the  Desert ile karşımızda. Herzog sinemasının görselliği, şiirsel sinematografisi bu filmde de gönülleri fethedecek cinsten.

Queen of the Desert, 1800’lü yılların sonu 1900’lerin başında yaşamış, Orta Doğu’yu gezerken şekillendirmiş, hatta Orta Doğu’nun bir bakıma kaderini tayin etmiş bir bilim kadını, şair, arkeolog ve kimilerine göre casus olan Gertrude Bell’in yetişkin hayatını konu almış. 

Gertrude Bell, dönemindeki diğer genç kızların evlilik, erkeğine ve çocuklarına hizmetle geçecek mutlu bir hayat hayallerinden uzakta; kendisinin şekillendirdiği bir  geleceğe sahip olmak istemektedir. Bu nedenle Oxford’da tarih okuyan ilk kadınlardan biri olmasının yanı sıra, bölümünü dereceyle bitirerek de tarihe adını yazdırır. Bell, diplomat olan babasının yardımı ile Tahran’a teyzesinin yanına taşınır. Buradaki yaşam ona her yönüyle cazip gelir. Yeni bir dil, yeni bir coğrafya ve kültürün yanı sıra yeni bir aşkla da taçlanır hayatı. Fakat kısa bir süre sonra bu bütünlük bozulur ve içindeki boşluğu doldurmak isteyen Gertrude, hiç bir otoriteyi tanımadan sadece kendisi için çöllerde Bedeviler’in arkasında gezmeye başlar. 

Yolculukları süresince Bell, haritalar çizer, şiir yazar, kendi gezi notlarını tutar. Hatta bu yolda casuslukla suçlanır-belki de gerçekten casusluk yapmıştır-. Bu süreçte ona İngiliz yetkililer tarafından casusluk önerilir de, ama o özgürlüğüne düşkün olduğunu öne sürerek kendisinden başkasına casusluk yapamayacağını belirtir. Arabistanlı Lawrence diye tanınan İngiliz casus Thomas Erward Lawrence ile de yolları kesişir, bölgede herkesin çekindiği aşiret ve toplulukların şeyhleriyle de. 

Filmde Gertrude Bell, Nicole Kidman tarafından canlandırılmış. İlerleyen yaşına rağmen Bell’in ilk gençlik dönemlerini ve ruhunu perdeye çok iyi yansıtmış. Tahmin edildiği üzere yaşı ilerleyen Bell’in yansıması daha da başarılı olmuş. Nicole Kidman’a James Franco ve Robert Pattinson eşlik etmiş. James Franco’nun romantik ve kültürlü bir kişiliğe sahip Henry Cadogan’ı ve Nicole Kidman ile uyumu, ikilinin olduğu bölümde adeta bir aşk filmi havası yaratmış. Fakat Robert Pattison için aynı şeyi söylemek mümkün değil. İzleyicide gezegenler arası seyahat ederken yanlışlıkla uzaydan filme düşmüş de uyum sağlamak için acı çekiyor gibi bir his uyandırıyor. 

Werner Herzog filmin yönetmenliğinin yanı sıra senaristliğini de yapıyor Queen of the Desert’te. Bu nedenle Herzog’un şiirsel anlatımı filmin her yerine sinmiş durumda. Çölün uçsuz bucaklığı, beklenmedik sürprizlere gebe atmosferi ile izleyeni masalsı bir anlatımın içine çekiyor. Fakat tam da bu anlatım sebebiyle gerçeğe sıkı sıkıya bağlı olayların anlatımı fazla yumuşatılıp ılımanlaştırılıyor. Birinci Dünya Savaşı’nın sın dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu’nun dağıtılma ve paylaşılma sahnelerinin acımasızlığı bile bu atmosfere büründüğü için gerçeklikten kopuk bir tavır sergiliyor. Ayrıca içindeki boşluk sebebiyle kendini çöllere vuran Gertrude’un psikolojisine fazla değinilmediği için bu bölümler de aynı boşluğa düşmekten kurtulamıyor.

Sonuç olarak tarihe önemli dokunuşları olmuş bir şahsiyetin hayatının anlatıldığı Queen of the Desert’ten bir tarih filmi kurgusu beklenmiyor olsa bile, biyografi filmi tadı almak da pek mümkün olmuyor. İki türün ortalarında bir yerlerde gidip gelen film, romantik ögelerle süslü sinematografisi ile gönül almaya çalışıyor ve ortalama bir yapım ile izleyiciyi baş başa bırakıyor.

Twitter.com/tuzluk_arch