Popüler Sinema

Florian Henckel von Donnersmarck’in ilk yönetmenlik denemesi olan senaryosunu da kendisinin kaleme aldığı 2006 tarihli Das Leben der Anderen (The Lives of Others / Başkalarının Hayatı) filmi birçok festivalden ödülle dönmüştü. Akademi Ödüllerinde “En İyi Yabancı Film” kategorisinde Almanya’yı temsil eden film, Oscar heykelciğini de kucaklamıştı. İlk filmiyle dikkatleri üzerine çeken Donnersmarck, dört sene sonra çektiği, kadrosunda Johnny Depp ve Angelina Jolie gibi iki yıldız ismin yer aldığı The Tourist (Turist, 2010) filmi ile maalesef beklentileri karşılayamadı. 

Das Leben der Anderen, Berlin Duvarının yıkılmasından 5 yıl önce 1984’te Doğu Almanya’da geçiyor. Hükümete karşı olanları fişlemek amacıyla kurulan gizli bir teşkilatta çalışan Yüzbaşı Gerd Wiesler’ın bakış açısından izlediğimiz film, röntgencilik temasına odaklanıyor. Siyasetle pek de işi olmayan yazar Georg Dreyman’dan şüphelenilir ve Wiesler’a dinleme görevi verilir. Yıllardır hükümet adına görev yapan ve işinin uzmanı olan Wiesler, ilk defa birine karşı sempati duyar. Yazar Dreyman ile hükümet arasında kalınca duygusal tarafı ağır basar.

Politik filmler kategorisinde incelediğimizde ağır bir siyasi tavır gütmeyen, olaya daha çok psikolojik yönden eğilen film, aslında iyi bir insan olmanın ne demek olduğunu anlatıyor. "İyi Bir İnsan İçin Sonat" adlı parçayı dinledikten sonra Wiesler’ın döktüğü gözyaşları, bu durumu adeta izleyiciye kanıtlıyor. Kendinden olmayanı sevmeyen ve paranoyak bir politikaya sahip olan hükümetler her zaman olacaktır. Ama önemli olan böyle bir durumda, Wiesler gibi vicdanımızın sesini mi yoksa bize emredileni mi dinleyeceğimiz?

Film, ne kadar siyasi bir taşlama amacı taşımasa da aslında çok önemli bir meseleye parmak basmaktan geri kalmıyor. Sosyalizm dönemindeki demokratik bir Almanya’yı konu edinen Das Leben der Anderen, Nazizm’in hala etkisinden çıkamamış ve sert politik çizgisini devam ettirmektedir. Koyu derecedeki hiçbir “izm”in tüm insanlara hitap edemeyeceğini ve bir süre sonra kimilerine zarar vereceğini, özellikle de birtakım kuralları kendi çıkarları için kullanan kodamanların her zaman var olacağını alttan alta söylüyor.

Oyunculara da kısaca değinmek gerekirse; Michael Haneke’nin yönetmenliğini yaptığı üç filmde yer alan, Wiesler’a hayat veren Ulrich Mühe, doğal ve abartısız oyunculuğuyla dikkat çekiyor. Bu filmden bir yıl sonra vefat eden Mühe’yi,  Amen (2002) filminden de hatırlayabilirsiniz. A Good Day to Die Hard (Zor Ölüm: Ölmek İçin Güzel Bir Gün, 2013) ve Bridge of Spies (Casuslar Köprüsü, 2015) gibi Hollywood filmlerinde de sıklıkla karşımıza çıkan Sebastian Koch ise Yazar Dreyman’ı canlandırıyor. Ayrıca Martina Gedeck, Ulrich Tukur ve Thomas Thieme gibi isimleri de filmde görmemiz mümkün.

Das Leben der Anderen, dışarıdan bakıldığında demokratik görünen ama hiç de sanıldığı gibi insan özgürlüğüne ve özeline saygısı olmayan, paranoyaklığın tavan yaptığı gayet distopik bir dönemi anlatıyor. Ama sanat ve vicdanla harmanlandığından filmin naif bir tarafının olduğunu da söylemek gerekir. Tarihi dramlardan hoşlananların beğeniyle izleyeceği film, 1.6 milyon Euro gibi düşük bir bütçeyle çekilmiş. Filmde kullanılan dinleme cihazlarının gerçek olduğunu, müze ve koleksiyonerlerden temin edildiğini de belirtelim. Francis Ford Coppola’nın yönetmenliğini yaptığı benzer bir konuya sahip olan The Conversation (Konuşma, 1974) filmine de ayrıca göz atabilirsiniz.

Twitter.com/mugeibrikci