Popüler Sinema

Arjantinli yönetmen Lisandro Alonso’nun çektiği 2014 yapımı Jauja (Hayal Ülkesi), minimalist sinemadan hoşlananlara hitap eden, az diyaloglu, bol manzaralı adeta zorlu bir yolculuk. Alonso’nun sinema anlayışına aşina olanları tatmin etse de, yirmi sayfalık bir senaryoya sahip olduğunu düşündüğümüzde, filmin bayağı sessiz sakin ilerlediğini de göz önünde bulundurmak gerekir. Yönetmenin filmografisine baktığımızda, Jauja ile benzer temaları da görüyoruz. Los Muertos (2004) filminde hapisten çıkan bir baba, kızını bulabilmek için ormanları, nehirleri aşar. Liverpool (2008) filminde Farrel’ın, hasta annesini görebilmesi için karlı uzun, bir yolculuk yapması gerekmektedir. Jauja filminde ise Danimarkalı Yüzbaşı Gunnar Dinesen, bir askerle kaçan 15 yaşındaki kızı Ingeborg’u bulabilmek için tehlikeli bozkırlarda umarsız bir yolculuğa çıkar. Bu arada Alonso’nun üç filminde de bir yolculuk ve arayış teması göze çarpıyor. Yuvasından kopmuş bir daha bir araya gelmesi çok zor olan dağılmış aileler ve sonuç olarak yalnızlık ile başa çıkma savaşı veren mutsuz erkekler.

Lisandro Alonso’nun filmlerinde genelde günümüzde geçen hikayeler anlatılırken, ilk defa Jauja filminde 1882 yılında Patagonya’da geçen bir filme rastlıyoruz. Açılışında geçmişi hatırlatan 4:3 (1.33:1) çerçeve oranında ama kenarları yuvarlaklaştırılmış bir filmle karşı karşıya kalıyoruz ve şu sözler filmin mantığını az da olsa açıklıyor. “Eskilerden birinin dediğine göre Jauja bereket, mutluluk dolu efsanevi bir yermiş. Pek çok kaşif doğrulamak için bu ülkeyi bulmaya çalışmış. Zamanla insanlar her zamanki gibi abartarak şüphesiz efsaneyi orantısızca büyütmüşler. Kesin olarak bilinense bu dünyevi cenneti bulmaya çalışan herkesin yolda kaybolduğudur.” Gunnar Dinesen’ın kızına kavuşabilmek için çıktığı yolculuk da bir nevi Jauja’ya ulaşabilmek adına yapılan bir yolculuk ile aynı anlama geliyor. Dinesen bozkırlar boyunca muhteşem manzaraları geçiyor ve bilinmezlikte adeta kayboluyor. Finale doğru çıkan yaşlı kadının sözleri ise, hem Dinesen’ın hem de izleyicinin kafasını karıştırmaya yetiyor ve bu sefer işin felsefe yanı ortaya çıkınca hayat ve varoluş sorgulanmaya başlıyor.

Filmin kadrosuna baktığımızda, önceki filmlerinde amatör oyuncular ile çalışan yönetmen, bu sefer dönem filmlerine yakışan oyuncu Viggo Mortensen’a yer vermiş. Mortensen, hem yapımcı hem de müzisyen kimliğiyle de filme katkı sağlıyor. Ayrıca Alonso’nun ilk filmi La Libertad (2001) ve Fantasma (2006) filmlerinde de yer alan Misael Saavedra’nın bu filmde de oynadığını hatırlatalım.

Jauja , 2014 Cannes Film Festivali’nde Belirli Bir Bakış FIPRESCI Ödülü’nü alarak sinema yazarlarının beğenisini kazanmıştı. Ama kendi ülkesinde bile salonlara izleyiciyi toplayamayan yönetmen, bu filmiyle de genel izleyici kitlesine fazla hitap etmiyor. Ağırlıklı olarak sabit kamera ile çekilen film, sinematografisi ile hayran bıraksa da kısıtlı diyalogları ve sürekli karşımıza çıkan genel çekimler yüzünden izleyicinin filmden kopmasına yol açıyor. Jauja, western türüne yakışan bir konuya sahip olmasına rağmen, mevzunun tam olarak derinine inilmemesi, işin felsefe kısmının son yarım saate sıkıştırılması ve aşırı minimalist anlayışından dolayı seyircisini yorabilir. 

Twitter.com/mugeibrikci