Popüler Sinema

Son dönemde Kuzey Afrika kökenli Fransa’da yaşayan yönetmenlerin filmleri ilgi çekmeye başladı. Özellikle bu coğrafyanın çatışmalarla dolu tarihi geçmişi, Müslüman, Hıristiyan gerilimini yaşayan önemli bir coğrafya olması bu ilginin sebeplerinden biri. Bu yönetmenlerden biri de Faslı Ismael Ferroukhi.İlk filmi 2004 yılında vizyona giren Büyük Yolculuk – Le Grand Voyage ile bütün dikkatleri çeken genç yönetmen bu filmde kültürel çatışma yaşayan, birbirinden uzak olan bir baba oğul hikayesini etkileyici bir şekilde perdeye aktarmıştı.Hac yolculuğuna çıkan babaoğulun hikayesinde dinler ve kültürler arasında bir yolculuk yapıyordu Ferroukhi.

Bu hafta vizyona giren ikinci filmi Özgür Adamlar – Les Hommes Libres’te ise tarihin sararmış yaprakları arasında dolaşıyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransa’daki Müslüman göçmenlerin Yahudiler’i nasıl Naziler’den korumak için kendilerini tehlikeye attıklarını gözler önüne seriyor. Bu anlamda 2011’de çekilen Türk Pasaportu belgeselini de bize hatırlatıyor. Türk Pasaportu’nda da Avrupa’da yaşayan Türk konsolosluk görevlileri Yahudiler’e sahte belge çıkararak Türkiye’ye gelmelerini sağlamış böylece Nazi canavarından bu insanları korumuşlardı. Bu filmleri tarihin gerçeklerini görmek ve günümüzde yaşananları daha iyi değerlendirmek için çok önemsiyorum. Kaderin cilvesine bakın ki bütün avrupa o dönemde Naziler’in Yahudiler’i katletmesine göz yumarken Müslüman azınlık kendi canını tehlikeye atarak onların hayatlarını kurtarması için çabalıyordu. Gün geldi eli kanlı Avrupa Yahudiler’in dostu oldu ve o kurtarılan Yahudiler’in torunları bugün Gazze’de, Filistin’de, Mavi Marmara Gemisi’nde Müslümanlar’ı katlediyor.

Biz yine filmimize dönersek, 1940’lı yıllarda Kuzey Afrikalı göçmenlerden Younes karaborsadan para kazanıp Paris’te hayatını yaşarken kuzeninin Fransız işbirlikçi polisler tarafından aranması sebebi ile tutuklanır.  Polis müfettişi bütün cezalarını afedeceklerini ama Paris’teki merkez Camii içinde neler olduğunu kendilerine gammazlaması gerektiğini söyler. Younes diğer göçmenler gibi değildir. Manevi değerleri onun hayatına yön vermeyi çoktan bırakmıştır. O yaşam savaşına odaklanmıştır. Polisin bu teklifini kabul eder. Camiye takılmaya başlar. Ama namaz kılmaz bahçede öylece oturup etrafı gözler. Cami de Fas kıralının temsilcisi olan Si Kaddour Ben Ghabrit de kalır. Almanların özel önem gösterdiği Ghabrit Müslüman ülkeler ile Alman imparatorluğu arasında bir elçi görevi de görür. Ama bütün bu sistem için de Fransız direniş örgütü cami de saklanır. Özellikle Müslüman gençler Fransa’nın özgür kalması gerektiğini böylece Kuzey Afrika’daki diğer ülkelerin de özgürleşeceğini düşünürler. Younes bu direnişçilerin için de kuzeninin de bulunduğunu görür. Artık polislere haber taşımayacaktır. Çünkü kuzeninin de güvenliği söz konusudur. Aslında Yahudi olan ama Müslüman taklidi yapan Salim Halali ile tanışması ve kurduğu iyi arkadaşlık tarafını seçmesine sebep olur.

Filmin başrolünde oynayan Tahar Rahim geçen haftalarda vizyona giren Black Gold filminden hatırlayabilirsiniz. İyi bir oyuncu. Özellikle çift yönlü karakterleri oynayabilecek bir fiziğe sahip. Yan karakterler de ise Fransız sinemasının en iyi karakter oyuncularından Michael Lonsdale döktürüyor. Filmin anlattıkları önemli ama bunları hangi şiddette anlattığı tartışılmalı. Yönetmen sanki herşeyi vermeye çalışmış ama hiç bir şeye tam anlamıyla odaklanmamış. Filmdeki direnişçi Müslüman gençlerin özgürlük beklentisini düşünüp, De Gaul zamanında Cezayir’de olanları hatırlarsak bu iki yüzlülüğün üstünde durmaması yönetmenin hayatını Fransa’da idame ettirmesine bağlanabilir. Yine de gerçeklerin sürülebilir izlerini bizlere verdiği için önemli bir film Özgür Adamlar. Tabii gerçek bir hayat hikayesinden uyarlanmış olması filmi daha da değerli kılıyor...

Serdar Akbıyık