Popüler Sinema

Das Experiment (Deney, 2001) ve Der Untergang (Downfall / Çöküş, 2004) filmleriyle bilinen Alman yönetmen Oliver Hirschbiegel, son filmi Elser (13 Minutes / Hitler'e Suikast) ile izleyici karşısına çıkıyor. Der Untergang filminde Adolf Hitler’in diktatörlüğünün son günlerini anlatan Hirschbiegel, Elser ile Hitler’e suikast yapan Georg Elser’in başarısız girişimini konu ediniyor. The White Ribbon (Beyaz Bant, 2009) filminden hatırladığımız Christian Friedel, Georg Elser’i canlandırırken, Katharina Schüttler, Burghart Klaußner, Johann von Bülow gibi isimler de yapımda yer alıyor. 

Döneminde Alman halkı tarafından sevilen hatta tapılan bir lider olan Hitler’in tabii ki düşmanları da vardı. Onun ırkçı ve açgözlü politikasından, propagandalarından haz etmeyenler, onun canavar olduğunu fark edenler de olmuştu. Hitler’e karşı 42 suikast girişimi olduğu tahmin edilmektedir. Herhalde en çok bilineni 20 Temmuz suikast girişimidir. Bryan Singer’in yönetmenliğini yaptığı ve Tom Cruise’un başrolünde yer aldığı Valkyrie (Operasyon Valkyrie, 2008) filminde Hitler’e muhalif olan subayların gerçekleştirdiği bu suikast işlenmektedir.

Elser filminde ise, aslında gayet apolitik olan sıradan bir insanın bireysel olarak Hitler’e suikast düzenlemesini anlatıyor. Taşralı Georg Elser, marangozluk mesleğini icra etmediği zamanlarda müzik ve kadınlarla haşır neşir olan ilginç, neşeli bir adamdır. Siyasetten pek hoşlanmaz ama Hitler’in yükselişinin ve ülkeye verebileceği zararların farkındadır. Kimseden yardım istemeden ve hiçbir ideolojinin baskısı altında kalmadan tamamen kendi özgür iradesiyle bir suikast planı yapar. Bir bomba düzeneği hazırlar ve Hitlerin konuşma yapacağı yere yerleştirir. Ama 13 dakikalık bir farkla Hitler bu suikasttan da kurtulmayı başarır. Elser yakalanır ve sorguya alınır. Sorgu esnasında geriye dönüşlerle Elser’in hayata bakış açısı ve bu girişiminden kısa bir süre önce yaşadıkları izleyiciye aktarılır.

Der Untergang filminin aksine Elser’de Hitler karakteri, başrolde yer almıyor. Hatta yüzünü bile net olarak göremiyoruz. Georg Elser’in hümanist bakış açısına odaklanan film, tek bir bireyin bile dünyayı değiştirebilecek güce sahip olduğunu anlatıyor. Kocasından şiddet gören Elsa’yı nasıl kurtarmak istiyorsa Almanya’yı da Hitler’den o kadar canı gönülden kurtarmak ister ama sadece 13 dakika ile fırsatı kaçırır.

Film, aşırı politik bir söyleme sahip değil. Aynı Georg Elser gibi ne nazilerin ne de komünistlerin tarafını tutuyor. Bireysel bir gücün kötü gidişata dur deme çabasını anlatan film, ilginç ve pek dillendirilmeyen bir konuya sahip. Ama filmin asıl anlatması gerektiği suikast girişiminden çok Elser’in özel hayatına daha fazla odaklanıldığını da belirtmek gerekir. Bu yönüyle Nazi Almanya’sını anlatan filmlere ilgi duyanları hayal kırıklığına uğratabilir ve Der Untergang’ı yeniden izleme isteği uyandırabilir.

Twitter.com/mugeibrikci