Popüler Sinema

Türk sineması belki kalitesiyle değil ama son dönemlerde seçtiği konularla en azından cesaret bağlamında kendini aşmaya başladı. Cesaret deyince son yıllarda çekilen 12 Eylül filmlerinden bahsetmiyorum. O filmler 90’larda çekilseydi bir cesaret söz konusu olurdu. Ama bu iktidarın yarattığı sivilleşme hareketinden sonra sadece ucuz kahramanlık derim.

Halbuki köy ensitütüleri için aynı şey geçerli değil. Yakın tarihimizin en tartışmalı konusu, hala aydınların birbirlerini kırmayı gözealdıkları bir tartışmanın ortasında köy ensitütülerini anlatmak. Hem de bunda bir taraf olarak anlatmak çok önemli bir cesaret ve sinemacı kimliği gerektiriyor. Burada filmin ne dediği tabii ki çok önemli. Ama ben sinemacı olarak filmin ne dediğinden çok bir şey söyleme cesaretini sevdim. Hepimizin siyasi bir kimliği ve inanışı var. Onun için bu filmin söylediklerini seven de olacak sevmeyen de. Ama filmin yönetmeni Ali Adnan Özgür, senaryo yazarı Dilşah Özdinç, yapımcısı ve oyuncusu Erkan Can aynı şeyleri başarıyla söylemişler. Bu da başlıbaşına bir uyum ve pozitif değerdir. Oyuncu kadrosunda asıl öne çıkan isimler Türkü Turan ile Ufuk Bayraktar.

Türkü Turan’ın o kendine has fiziğini zaten severim. Bu fizik ile oyunculuk yeteneğini birleştirmeyi bilen bir yıldız. Ufuk Bayraktar ise benim en önemsediğim isimlerdendir. Çünkü onda Allah vergisi bir kabiliyet var. Bu konuda Zeki Demirkubuza teşekkür etmeliyiz. Ufuk Bayraktar’ı bir çaybahçesinde keşfedip sinemamıza kazandıran isim odur. Böyle konularda keşfeden önemlidir ama asıl keşfedilenin o hiç sunileşmemiş, doğal kabiliyeti daha da önemlidir. Zeki Demirkubuz’un Kader filminde zaten kendini sonuna kadar kanıtlamıştı Bayraktar. Bu filmdeki başarısının tesadüfi olmadığını gösterdi Toprağın Çocukları ile.

Filmin yönetmeni Ali Adnan Özgür ise birdolu maddi yetersizliklerle uğraşıp aynı zamanda çok büyük bütçe gerektiren bir filmi insani ilişkileriyle kotarmasıyla büyük başarı kazanmıştır. Filmin sinemasal değeri tartışmaya açık. Eğer görmek istersek bir dolu eksiklik ve oyuncu yönetiminde zafiyet bulabiliriz. Ama yönetmen Ali Adnan Özgür söyleyeceğini cesaretle söyleyebildiği için ve parasız bir şekilde bu filmi kotarabildiği için herşeyden önce birkaç şansı daha hak ediyor. Ondan başka filmler ve başka sınavlara girmesini bekliyoruz. Çünkü bu ülkenin her günü başka bir senaryo. Bu senaryoları filme çekecek yetenek de yönetmenimiz var. Ama o yüreğe sahipler mi derseniz cevabını biraz zor veririz. Bu anlamda Özgür’ü çok önemsiyoruz.

Gelelim filmin konusuna 1940’ların sonunda köy ensitütüleri toplumda ayrışmanın sebei olarak görünmeye başlamıştı. CHP’nin kendi içindeki ayrışmalar da burada etki ediyordu. Sonunda Ensitütüler Menderes zamanında kapandı. İşte bu kapanma günlerinin eşiğinde kampı saldırıya uğrayan Çingene kızı Karika, Köy Enstitüsü öğrencisi Cevher tarafından kurtarılır ve İsmail Hakkı Tonguç’un da yardımı ile Enstitü içinde koruma altına alınır. Bu durumdan rahatsız olan köy halkının Çingenelerin enstitüden çıkartılmasını istemesi üzerine bölge komutanı Necip, Enstitü Müdürü Kemal Öğretmen’i gözaltına alır. Artık Kemal öğretmenin özünde bu dava bütün köy ensitütülerinin yargılanması anlamına gelmektedir.

Filmdeki yardımcı oyunculardan Suzan kardeş sesi kadar oyunculuğunun da ne kadar başarılı olduğunu bize gösteriyor. Bu filmi seyrederken aklıma şu sözü sarf etmek geldi, “Bazı filmler filmden daha büyük şeyleri ifade eder.” Toprağın Çocukları da böyle bir yapım, sinemasal estetik açısından değil ama konusu itibariyle özel bir film...

Serdar Akbıyık

twitter.com/serdarakbiyik