Popüler Sinema

Vizyona ödüllü bir film olarak devam edecektir kuşkusuz. Yeşim Ustaoğlu imzalı Araf, kasaba insanının büyük şehir özlemi ve ergenlik dönemi sorunlarının konu alındığı bir dram. İçinde televizyonun hayatımızı nasıl etkilediği de var, ezilen horlanan kadınların sorunları da... En çok da iş ve ev arasında sıkışmış, gitmek isteyen bir kızın dramı. Başroller Neslihan Atagül, Barış Hacıhasan ve Özcan Deniz. Birbirinden iyi oyunculuklarla beyazperdedeler.

Festivallerde büyük ilgi gören filmlerin yönetmeni Yeşim Ustaoğlu bu kez hem festival izleyicisini hem de genel izleyiciyi avucunun içine alacak bir filmle geldi karşımıza. Araf, önce Venedik Film Festivali’nde gösterildi, sonra da ayağının tozuyla Adana Altın Koza’da yarıştı. Ben bu yazıyı yazarken ödüller henüz açıklanmamıştı. Ama tahminim Araf’ın festivalin ödüllü filmlerinden biri olacağı yönünde.

Araf’ın temelleri Pandora’nın Kutusu filminin çekimleri sırasında atıldı. Yeşim Ustaoğlu, Pandora’nın Kutusu’nu çekerken sıkça mola verdikleri dinlenme tesislerinde yaptığı gözlemlerle Zehra’nın öyküsünü oluşturdu. Çekimlerin bir kısmı Karadeniz’e giderken mola verdikleri Gerede’deki tesiste ve hikâyenin geçtiği Karabük’te yapıldı.

18 yaşındaki Zehra, köyünde ailesiyle birlikte yaşamakta. Vardiya arkadaşı Olgun’un ilgisi bir yandan hoşuna gidiyor olsa da gözü başka yerde. Evden, kasabadan uzaklarda. Bunda kendisinden yaşça büyük yakın dostu Derya’nın da etkisi var. Bu süreçte ona uzakları, şehri hatırlatan kamyon şoförü Mahur’a tutuluyor. Aralarındaki tek monolog da Zehra’nın ağzından çıkan “Beni de götür” cümlesi zaten.Mahur sessiz sedasız giriyor Zehra’nın hayatına. Sevgisine emek de vermiyor, değer de. Ondan kalan acılarla uğraşmak da Zehra, ailesi ve Olgun’a kalıyor.

Yeşim Ustaoğlu’nun kamerası, çalışan insanların hayatına usulca giriyor. İş, ev, televizyon ve gerçek yaşam arasında sıkışmış orta sınıfın hikâyesi geliyor perdeye. Konu, bir dinlenme tesisindeki lokantada vardiyalı çalışan Zehra ve Olgun’un üzerinden ilerliyor. Erkekler kızlara göre geç olgunlaşır. Olgun daha saf ve naifken, Zehra’nın sıkışıp kaldığı bu hayattan bir an önce kurtulmak istediğini görüyoruz. Arada sırada kapıdan geçen kamyon şoförünün çapkın bakışları onun için kurtuluş, evden, işten kaçış gibi.

Filmin bir başka önemli karakteri de küçük yerde kadın olmanın dramına dikkat çeken, Derya. Filmin sonunda ortaya çıkacak bir sırrı olan, derinden yaralı bir kadın. Derya’nın, Nihal Yalçın’ın oyunculuğuyla büyüyen bir tren istasyonu sahnesi var ki, izleyicide gözyaşlarına neden olabilir.

Özcan Deniz film boyunca sadece iki üç cümle konuşuyor. Ama sessiz kaldığı pek çok sahnede de deyim yerindeyse döktürüyor. Özcan Deniz’in müthiş dansıyla damga vurduğu düğün sahnesi ve çekimleri günler sürdüğü iddia edilen sevişme sahnesindeki oyunculuğu gerçekten de etkileyici. 

Genç oyuncular Neslihan Atagül ve Barış Hacıhan birbirleriyle yarışıyor adeta. Adana’da ödüle en yakın isimler diyebilirim.

Araf’ın festivaldeki gösteriminin ardından filmdeki argodan rahatsız olunduğu yönünde eleştiriler geldi. Katılmıyorum. Orta sınıfa ait, çalışan gençlerin ortamlarında bunların fazlası konuşuluyor. Yeşim Ustaoğlu gibi iyi gözlem yapan bir yönetmenin böyle konularda yanılması, abartıya başvurması imkansız zaten.

Dinlenme tesislerinde değip geçtiğimiz hayatları, kasaba insanının günlük rutinini derinlemesine incelemiş Ustaoğlu. Algısını açtığında gördükleri kurmaca değil, gözlem olduğu için bu kadar gerçekçi belki de.  Araf, düğün sahnesi, apaçi dansları ve bol reytingli televizyon programları ile hem günceli yakalıyor hem de sıradan insanın hayatının derinlemesine bir portresini çıkarıyor.

Final kimi izleyici için bir rahatlama ya da mutluluk gibi görünecek olsa da aslında anlatılmak istenen tam tersi.  

Bu göreceli mutlu son tartışılmalı.

Ömür Gedik

twitter.com/omurgedik